Bocian biały Ciconia ciconia jest gatunkiem chronionym na mocy Ustawy o Ochronie Przyrody, Konwencji Bońskiej, Berneńskiej, Ramsarskiej, a także wymienianym w tzw. Dyrektywie Ptasiej Unii Europejskiej. Polska jest krajem, w którym gniazduje największa światowa populacja (w roku 2004 gniazdowało w Polsce około 50 000 par bociana białego). Bocian jest narażony na cały szereg zagrożeń powodowanych przez człowieka i jego działalność. Należą do nich m.in.: obniżenie poziomu wód gruntowych, melioracje odwadniające, przekształcenia użytków zielonych w pola uprawne, "zadrutowanie krajobrazu", zmiany pokryć dachowych i związane z tym przenoszenie się bocianów na czynne słupy energetyczne, stosowanie w rolnictwie plastikowych sznurków używanych do wiązania siana i słomy. Bocian jest gatunkiem bezpośrednio reagującym na zmiany środowiska, a zwłaszcza na zmieniającą się dostępność zasobów pokarmowych. Wszelkie zmiany w środowisku mają bezpośredni wpływ na efekty lęgów u tego gatunku. Stan bocianiej populacji oddaje bardzo dobrze stan środowiska i w związku z tym bocian jest wykorzystywany jako gatunek wskaźnikowy. Na wielu powierzchniach próbnych prowadzone są systematyczne badania bocianiej populacji. Wyniki tych badań pozwalają przygotowywać programy ochrony określonych terenów. Ponadto bocian jest tak zwanym gatunkiem osłonowym. Oznacza to, że chroniąc jego tereny żerowiskowe i miejsca gniazdowania chroni się wiele rzadkich gatunków roślin i zwierząt nieznanych przeciętnemu człowiekowi. Odbywa się to bez ponoszenia dodatkowych nakładów. Ochrona terenów podmokłych, oczek wodnych, wilgotnych łąk, starorzeczy itp., które są głównymi żerowiskami bociana pozwala zachować najcenniejsze siedliska z całym zespołem roślin i zwierząt np. ptaki siewkowate czy rzadkie storczyki.
-
Bociany chętnie zajmują specjalne platformy ( na zdjąciu osobnik przeszyty strzałą). Fot.E. Banasiak
Od roku 1999 Towarzystwo Przyrodnicze “Bocian” prowadzi program pt. “Ochrona bociana białego na Nizinie Mazowieckiej”.
-
Prace przy gniazdach prowadzone są najczęściej przy pomocy wysięgnika.