Pakiet 5. Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych na obszarach Natura 2000

Opis: Pakiet zawiera siedliska według klasyfikacji Natura 2000 oraz inne cenne przyrodniczo siedliska występujące na obszarach rolniczych. Nazewnictwo jest zgodne z rozporządzeniem z dnia 16 maja 2005 (Dz.U. z 2005 nr 94, poz. 795) odnoszącym się do załącznika I Dyrektywy Siedliskowej.
 
Warunkiem przystąpienia do realizacji tego pakietu jest wykonanie dokumentacji siedliska, która, wraz z planem działalności rolnośrodowiskowej, będzie podstawą do realizacji zadań na danym siedlisku.

Wariant 5.5. – Murawy ciepłolubne

Wariant obejmuje siedliska określane według klasyfikacji Natura 2000:
  • ciepłolubne śródlądowe murawy napiaskowe (6120) – jako siedlisko o znaczeniu priorytetowym;
  • murawy kserotermiczne (6210), w których za priorytetowe uważa się płaty z istotnymi stanowiskami storczykowatych;
  • ciepłolubne łąki pienińskie (6510-4);
  • murawy stepowe, w tym murawy ostnicowe.
Jednostki fitosocjologiczne: zbiorowiska klasy Festuco-Brometea oraz związku Koelerion glaucae, a także zespół Anthyllidi-Trifolietum montanii oraz nawiązujące do nich zbiorowiska, na których udokumentowana zostanie obecność gatunków identyfikujących.

Opis: Połączono tu dwie grupy zbiorowisk różniące się składem gatunkowym i rozmieszczeniem w kraju. Płaty zbiorowisk są zwykle niewielkie i występują w znacznym rozproszeniu. Występują w miejscach suchych i nasłonecznionych, na różnym typie podłoża od gleb piaszczystych i żwirowych do gleb z dużą zawartością wapnia. W łąkarstwie siedliska muraw ciepłolubnych klasyfikowane są jako grądy zubożałe. Murawy ciepłolubne (kserotermiczne) oraz bogate murawy napiaskowe należą do najbogatszych w gatunki fitocenoz Polski. Szereg występujących w nich roślin to gatunki zaliczane do rzadkich i zagrożonych w skali kraju, jak również gatunki z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Murawy ciepłolubne stanowią również siedlisko dla wielu gatunków bezkręgowców, w tym gatunków chronionych np. motyla niepylaka apollo w Pieninach. Zaliczone do muraw napiaskowych łąki pienińskie to zespół endemiczny Pienin, zaś murawy ostnicowe mają charakter reliktowy. Murawy ciepłolubne występują na terenach wyżynnych oraz na nasłonecznionych stokach dużych dolin rzecznych i otwartych, piaszczystych wyniesieniach na nizinach.
 

Zostały ukształtowane w dużym stopniu w wyniku ekstensywnego wypasu (rzadziej koszenia). Są to zbiorowiska bardzo wrażliwe na zmiany warunków siedliskowych. Do niekorzystnych zmian w zbiorowiskach prowadzi zarówno zaprzestanie użytkowania jak również jego intensyfikacja, czyli nawożenie oraz nadmierny wypas powodujący mechaniczne niszczenie pokrywy roślinnej. Ze względu na szybkie zanikanie tych zbiorowisk i związanych z nimi gatunków flory i fauny konieczna jest ich pilna czynna ochrona poprzez promocję ekstensywnego użytkowania.

Wymogi wariantu

Koszenie:
  • raz w roku,
  • pierwszy pokos nie wcześniej niż 15 lipca, graniczny termin pokosów – 30 września;
  • pozostawienie 15-20% powierzchni działki rolnej nieskoszonej w ciągu     całego roku, przy czym powinien to być inny fragment co roku;
  • wysokość koszenia – do 10 cm;
  • technika koszenia: w sposób, nie niszczący struktury roślinności i gleby; zakaz koszenia okrężnego od zewnątrz do wewnątrz działki;
  • usunięcie lub złożenie w stogi ściętej biomasy w terminie nie dłuższym niż 2 tygodnie po pokosie.
Wypas:
  • obsada zwierząt od 0,4 do 0,6 DJP/ha, przy maksymalnym obciążeniu pastwiska do 5 DJP/ha;
  • graniczny termin wypasu do 15 października
Nawożenie: Zakaz

Wysokość płatności rolnośrodowiskowej: 1389 PLN/ha/rok

Realizacja wariantu “Murawy ciepłolubne” jest możliwa również w pakiecie 4. “Ochrona zagrożonych gatunków ptaków i siedlisk przyrodniczych poza obszarami Natura 2000”. Płatność wynosi 1200 PLN/ha/rok.