Stawy w Kraśniczej Woli to fragment uroczyska Rozłogi. Razem z stawami w Jaktorowie, oraz z otaczającymi je terenami rolnymi i leśnymi są  częścią międzynarodowej ostoi ptaków „Stawy Jaktorów i Kraśnicza Wola” (IBA) o powierzchni ok 1300ha. W okresie migracji łączne koncentracje ptaków wodno-błotnych sięgają tu 20 000 osobników (gęś białoczelna, gęś zbożowa i siewka złota).

Stawy powstały w latach 30-tych XX wieku, wchodziły w skład majątków Kraśnicza Wola i Izdebno, których właścicielem był Mieczysław Jurga Szczygielski. W wyniku powojennej reformy rolnej majątki rozparcelowano, a stawy włączono do PGR Książenice. Obecnie należą do PGL Lasy Państwowe - Nadleśnictwo Chojnów. Ostatni raz hodowano tu ryby w 1995 roku, od tej pory nie prowadzono konserwacji stawów, budowle wodne ulegały dewastacji, część stawów silnie zarosła i wykazuje duży stopień naturalności. Porzucenie chowu ryb spowodowane zostało regularnymi niedoborami wody w okresach letnich i nasilającym się kłusownictwem.

Ze względu na wysokie wartości przyrodnicze stawów, w roku 2010 Towarzystwo Przyrodnicze „Bocian” wydzierżawiło od Nadleśnictwa Chojnów 36,34 ha stawów, grobli i nieużytków w celu objęcia terenu ochroną i utworzenia społecznej „Ostoi Przyrody”. Od tej pory wszelkie zabiegi gospodarcze i konserwacyjne mają za zadanie ochronę przyrody - utrzymanie i polepszanie warunków do życia wszelkich organizmów związanych z stawami.

Pomimo niewielkiej powierzchni, jest to ważne miejsce dla ptaków i płazów w skali Mazowsza. Stwierdzono tu dotychczas ponad 130 gatunków ptaków,  możemy obserwować tu lęgowe gęsi gęgawy, żurawie, błotniaki stawowe, wodniki, zielonki, bąki i wiele innych. Jest to także  ważne miejsce dla płazów, które osiągają tu bardzo duże zagęszczenia, miedzy innymi kumak nizinny i rzekotka. Są też liczne gatunki ssaków, od najmniejszych ryjówek i badylarek, bobry, lisy, jenoty, borsuki, sarny, dziki włącznie z przechodnimi łosiami. Ryby żyjące w stawach pochodzą z naturalnego zarybienia, przy wysokich stanach wody swobodnie migrują i zasilają dziką populację. Charakterystyczne gatunki zwierząt zostały przedstawione na tablicach wzdłuż ścieżki edukacyjnej.

Stawy w Kraśniczej Woli są typowym sztucznym obiektem rybackim, wymagającym stałego nadzoru i opieki. Bez regularnej konserwacji grobli, kanałów i rowów, regulowania poziomu wody, budowlom wodnym grozi zniszczenie i przekształcenie stawów w teren leśny lub rolny. Nie jest tu prowadzona hodowla ryb ani inna działalność komercyjna. W utrzymywaniu obiektu w odpowiednim stanie pomagają głównie wolontariusze TP Bocian, Nadleśnictwo Chojnów, Urząd Miasta Grodzisk Mazowiecki oraz sponsorzy. Pracy przy utrzymaniu i odtworzeniu zniszczonych budowli jest jeszcze wiele i każdy  może pomóc!

Dzięki dofinansowaniu WFOŚIGW w Warszawie w grudniu 2012 r. TP "Bocian"  stworzyło i oznakowało ścieżkę edukacyjjną  „Ostoja Przyrody TP Bocian „Stawy w Kraśniczej Woli”.

Trasa zwiedzania obiektu wynosi 3,5 km, biegnie ona groblami kilku stawów oraz przez las pomiędzy stawami i ma kształt pętli. Na dwóch głównych wejściach zostały umieszczone tablice informacyjne, o wymiarach 1,2 x 1m, z mapą stawów i zaznaczoną ścieżką edukacyjną, wraz z krótkim opisem obiektu. Dzięki temu niezależnie, z której strony spacerowicze rozpoczną zwiedzanie, mogą zapoznać się z mapą. Wzdłuż trasy w miejscach powiązanych tematycznie z treścią tablic zostało umieszczonych 8 szt. tablic 1x0,8m o następującej tematyce, które można zobaczyć poniżej:

1. Zasady tradycyjnej gospodarki stawowej z nawiązaniem do obecnej sytuacji obiektu.

2. Funkcje przyrodnicze i środowiskowe stawów

3. Bobry – sposoby rozwiązywania konfliktów z człowiekiem.

4. Ssaki żyjące na stawach wraz z rysunkami tropów.

5. Płazy – jak i kiedy obserwować

6. Rybożercy czyli dlaczego nie wędkujemy tutaj.

7. Chruściele żyjące na stawach

8. Ptaki, które można spotkać na stawach.

Teren można zwiedzać pieszo lub na rowerze, jazda konna jest zabroniona ze względu na niebezpieczne nory. Poruszamy się po zaznaczonej na mapie ścieżce edukacyjnej prowadzącej  przez najciekawsze miejsca. Poza ścieżką przebywać można tylko na groblach i drogach, osoby które bez uzgodnienia z zarządcą wkroczą na teren czaszy stawu, mogą być potraktowane jak kłusownicy.  Ze względu na lęgi ptaków i ssaków, niektóre fragmenty grobli mogą być zamknięte. Spokojne poruszanie się po grobli, lub chwilowe pozostanie bez ruchu umożliwi dokonanie ciekawych obserwacji. Gwałtowne ruchy, krzyki, szybka jazda rowerem, wchodzenie do wody płoszy zwierzęta.

Ryby prosimy oglądać z  bezpiecznej dla nich odległości, ponieważ są one pożywieniem wielu występujących tu ptaków i ssaków - obowiązuje zakaz połowu. Swoje śmieci każdy zabiera ze sobą, ponieważ butelki puste są lżejsze niż pełne, a nie organizowane jest tu „Sprzątanie Świata” przez dzieci. Uważamy, że dzieci powinny się jedynie uczyć i bawić. Samowolne manipulowanie urządzeniami piętrzącymi wodę jest niedopuszczalne i niebezpieczne. W przypadku zaobserwowania uszkodzenia grobli, stawidła, mnichów, niekontrolowanego wycieku wody prosimy o pilne poinformowanie nas.

Możesz pomóc:

–                    stosuj się do powyższych zaleceń

–                    wstąp w szeregi wolontariuszy TP Bocian opiekujących się stawami,

–                    swoje obserwacje umieszczaj on-line w Polskiej Kartotece Przyrodniczej http://kartoteka-przyrodnicza.pl/

–                    przekaż swój 1% podatku na „Ostoje Przyrody TP Bocian”