Okres realizacji: 1995-1998.

Cel: Zahamowanie spadku liczebności kraski w głównych ostojach tego gatunku w Polsce, tj. na Równinie Kurpiowskiej, na południowej Białostocczyźnie, na Równinie Mazurskiej, w Puszczy Pilickiej, w Puszczy Kozienickiej oraz na Lubelszczyźnie. Już w końcu XIX wieku zauważono w Europie Zachodniej pierwsze symptomy spadku liczebności. W XX wieku proces ten nasilił się. W ostatnich 30-tu latach kraska wyginęła w krajach Beneluksu, w Skandynawii, Czechach i w Niemczech. Proces spadku liczebności dotknął także najliczniejsze populacje krajowe zasiedlające Rosję, czy Hiszpanię, choć jest słabo udokumentowany. W Polsce objawy spadku liczebności zauważono w pierwszej połowie XX wieku na obecnych ziemiach zachodnich i północnych. Na początku lat 80-tych ostatnie przypadki gniazdowania odnotowano na Śląsku i w Wielkopolsce. Obecnie jej zasięg w Polsce ogranicza się do kilku niewielkich izolowanych populacji we wschodniej części kraju. W końcu lat 70-tych mogło gniazdować w Polsce ok. 1000 par, na przełomie lat 80-tych i 90-tych 360-380 par lęgowych, a w latach 1993- 95 już tylko 160-200.

Uzasadnienie wyboru:

• stwierdzony zastraszająco szybki spadek liczebności kraski w kraju;
• nieskuteczność dotychczasowych przepisów ochronnych w stosunku do kraski;
• zaliczenie kraski do gatunków o ochronie strefowej;
• potrzeba zwrócenia uwagi na sytuację kraski w kraju;
• potrzeba kontynuowania realizowanego przez TP "Bocian" w roku 1995 "Programu aktywnej ochrony kraski na Równinie Kurpiowskiej".

Przedsięwzięcia:

• inwentaryzacja stanowisk lęgowych kraski we wszystkich wymienionych wcześniej obszarach;
• sporządzenie dokumentacji stref ochronnych dla wszystkich wykrytych stanowisk lęgowych, które jej dotąd nie posiadały i przekazanie jej odnośnym Wojewódzkim Konserwatorom Przyrody;
• sprawdzenie efektywności zajmowania budek lęgowych przez kraski;
• rozwieszenie budek lęgowych w rejonach, gdzie jest to konieczne;
• prowadzenie działań edukacyjnych w zakresie ochrony kraski wśród miejscowej ludności, pracowników służb leśnych oraz lokalnych samorządów.

Uczestnicy:

W realizacji programu uczestniczyły 22 osoby. Byli to członkowie Towarzystwa Przyrodniczego "Bocian", Towarzystwa Badań i Ochrony Przyrody, Polskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków oraz Lubelskiego Towarzystwa Ornitologicznego

Kierownik merytoryczny programu:
Andrzej Górski, e-mail: andrzej.gorski@uwm.edu.pl