Rolę gospodarza spotkania pełnił dyrektor PK "Podlaski Przełom Bugu", Pan Wojciech Duklewski. Fot. Dominik Krupiński

W dniach 13-14 kwietnia w ośrodku wypoczynkowo-turystycznym „Urocza” w Serpelicach odbyła się konferencja pt. „Czynna ochrona terenów otwartych w dolinie Bugu”. Organizatorami konferencji było Towarzystwo Przyrodnicze „Bocian” oraz Park Krajobrazowy „Podlaski Przełom Bugu”. W konferencji uczestniczyło 38 osób, m.in.: rolnicy, sołtysi, wójtowie, doradcy rolnośrodowiskowi, przedstawiciele kadry naukowej, Lasów Państwowych, Straży Granicznej, Starostw Powiatowych, Agencji Nieruchomości Rolnej, Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, pracownicy parków krajobrazowych. Głównym celem konferencji było podsumowanie dotychczasowych działań TP „Bocian” oraz parku krajobrazowego realizowanych w ramach projektu „Zachowanie walorów przyrodniczych terenów otwartych Podlaskiego Przełomu Bugu”. Projekt jest realizowany od 2004 r., a jego głównym zadaniem jest czynna ochrona muraw napiaskowych w Podlaskim Przełomie Bugu. W latach 2004-2006 r. działania czynnej ochrony prowadzone były w rezerwacie „Kózki”, projektowanym rezerwacie „Wajkowska Wyspa” oraz projektowanym rezerwacie „Kalinik”. W ciągu trzech lat odkrzaczono kilkadziesiąt hektarów muraw. Na terenach objętych projektem podjęto również działania mające na celu przywrócenie ekstensywnego wypasu (ogrodzono pastwiska w Borsukach, dzięki czemu na murawy powróci stado 30 krów). Jesienią tego roku planujemy również sprowadzenie stada rodzimej rasy owcy świniarki, które będzie wypasane na terenie rez. „Kózki”.

Oprócz czynnej ochrony muraw napiaskowych, zadaniem projektu było rozpropagowanie na terenie parku krajobrazowego programu rolnośrodo- wiskowego oraz uregulowanie struktury własności gruntów (wykup działek) na terenie projektowanego rezerwatu „Trojan”. Konferencja stała się okazją do przedyskutowania również innych zagadnień związanych z czynna ochroną terenów otwartych. Aż dwie prezentacje poświęcono programom rolnośrodowiskowym. Dyrektor Parku Krajobrazowego „Podlaski Przełom Bugu”, Pan Wojciech Duklewski, omówił dotychczasowe rezultaty wdrażania programu rolnośrodowiskowego na terenie parku krajobrazowego. Dane te wskazują na coraz większe zainteresowanie nadbużańskich rolników pakietami „łąkowymi”. Liczba składanych wniosków rolnośrodowiskowych z roku na rok jest większa! W dużej mierze jest to zasługa sprawnie działającego zespołu doradców rolnośrodowiskowych z Lubelskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Końskowoli, Oddział w Grabanowie. Ośrodek ten jest na pierwszym miejscu w Polsce pod względem liczby przygotowanych wniosków rolnośrodowiskowych. Na uwagę zasługuje podniesiony przez dyrektora parku postulat potrzeby wprowadzenia do programu rolnośrodowiskowego ochrony krajobrazowej, polegającej na zachowaniu mozaiki siedlisk.

Dwie pierwsze prezentacje poświęcono walorom przyrodniczym doliny Bugu. Mirosław Rzępała (TP „Bocian”) przedstawił ptaki nadbużańskich łąk i pastwisk, natomiast dr Marek Wierzba (Akademia Podlaska w Siedlcach) scharakteryzował zbiorowiska łąkowe będące siedliskami naturowymi. Bardzo interesujący referat został wygłoszony przez dyrektora Zespołu Poleskich Parków Krajobrazowych, Pana Janusza Holuka. Parki już od kilku lat realizują projekt czynnej ochrony Chełmskich Torfowisk Węglanowych. Działania te są prowadzone kompleksowo i obejmują czynną ochronę jak również edukację i inwentaryzację przyrodniczą.

W ostatnich latach coraz częściej słyszymy o wykorzystywaniu rodzimych ras zwierząt gospodarskich w aktywnej ochronie siedlisk półnaturalnych. Rodzime, pierwotne rasy zwierząt idealnie nadają się do „pielęgnacji” terenów otwartych. O możliwościach wykorzystywania starych ras owiec w ochronie suchych muraw napiaskowych i kserotermicznych mówili dr Andrzej Jankuszew oraz prof. Tomasz Gruszecki z Akademii Rolniczej w Lublinie. Dwudniowa konferencja zakończyła się wycieczką terenową do rez. „Kózki”, oraz projektowanych rezerwatów „Trojan” i „Wajkowska Wyspa”. Na miejscu przedstawiliśmy rezultaty aktywnej ochrony oraz omówiliśmy specyfikę problemów z jakimi się zetknęliśmy podczas realizacji działań ochronnych.

 Wydmy w rezerwacie "Kózki". Fot. Dominik Krupiński

Całą konferencję uważam za udaną, głównie dlatego, że udało nam się spotkać w gronie osób, z którymi ochrona terenów otwartych jest w jakiś sposób związana. Wzajemna współpraca przyrodników, kadry naukowej, rolników i władz lokalnych jest kluczem do zachowania walorów przyrodniczych terenów otwartych doliny Bugu. Mam nadzieje, że poprzez takie właśnie spotkania współpraca ta będzie coraz ściślejsza i owocna. Serdeczne podziękowania składam dyrektorowi oraz pracownikom Parku Krajobrazowego „Podlaski Przełom Bugu” za pomoc w zorganizowaniu konferencji oraz dotychczasową współpracę.